ពិសោធន៍ៈ

ការប្រើប្រាស់មីក្រូទស្សន៍

1. វត្ថុបំណង

            សង្កេតវត្ថុពិសោធន៍ដោយមីក្រូទស្សន៍ ។

2. សំភារៈ

            កន្ត្រៃ ក្រដាសកាសែតឬអក្សរពុម្ភ បំពង់បន្តក់ទឹក បន្ទះកញ្ចក់ បន្ទះកញ្ចក់ស្តើង កូនតង្កៀប មីក្រូទស្សន៍ សរសៃអំបោះពណ៌ក្រហម និងពណ៌ស ។

3.ដំណើរការ

            ក.របៀបទី 1

·           កាត់អក្សរពុម្ភមួយ “e” ចេញពីក្រដាសកាសែត ។

·           បន្តក់ទឹកមួយតំណក់ចំកណ្តាលបន្ទះបញ្ចក់ ។ ប្រើតង្កៀបចាប់យកអក្សរ “e” ដាក់ក្នុងតំណក់ទឹក ដោយយកមុខអក្សរឡើងលើ ។ ដាក់បន្ទះកញ្ចក់ស្តើងឲ្យកើតជាមុំ 45º ជាមួយបន្ទះកញ្ចក់ដែល មានអក្សរនោះ ហើយបន្ទាប់វាយឺតៗគ្របពីលើតំណក់ទឹកនោះ ធ្វើយ៉ាងណាកុំឲ្យមានពពុះខ្យល់ ។ ប្រសិនបើមានត្រូវធ្វើម្តងទៀត ។

·           យកបន្ទះកញ្ចក់កៀបក្រោមរ៉ឺស័រលើថាមីក្រូទស្សន៍ ដើម្បីឲ្យតួអក្សរឈមមុខមករកយើង និងស្ថិត នៅចំប្រហោងមូលដែលនៅចំកណ្តាលថាស ។ កែសម្រួលកញ្ចក់ទេរដើម្បីឲ្យពន្លឺចាំងចាំអក្សរ ។

·           មើលមីក្រូទស្សន៍ពីចំហៀង ។ មួលវីសធំដើម្បីបន្ទាបអុបសិចទីបលេខតូចយឺតៗរហូតដល់ជិត បន្ទះកញ្ចក់ឬវត្ថុពិសោធ ។ ពិនិត្យតាមអូគុយលែដោយបើកភ្នែកទាំងពីរ ។ មួលដំឡើងបំពង់អូគុយ ដែលរហូតដល់យើងមើលឃើញអក្សរ ។

·           មួលវីសតូច ដើម្បីសម្រួលគំហើញរូបភាពពិតឲ្យបានច្បាស់ ។ គួរអ្វីដែលយើងមើលឃើញ ។

·           ឆ្លុះមើលតាមអូគុយលែ ។ រំកិលបន្ទះកញ្ចក់យឺតៗទៅស្តាំឬឆ្វេងធ្វើយ៉ាងណា ឲ្យមើលវត្ថុពិសោធ នោះឃើញច្បាស់ ។

·           បង្វិលអុបសិចទីបលេខធំនៅពីលើកន្លែងនោះ ។ យកចិត្តទុកដាក់ពិនិត្យដោយប្រើវិសតូច ប៉ុណ្ណោះ។ គូរអ្វីដែលយើងមើលឃើញ ។

ខ. របៀបទី២

ដាក់រូប

·           យកសរសៃរអំបោះទាំងពីរពណ៌ដាក់ខ្វែងគ្នានៅលើបន្ទះកញ្ចក់ រូចបន្តក់ទឹក ។

·           ពិនិត្យសរសៃរអំបោះដោយមីក្រូទស្សន៍ ជាមួយអុបទីបលេខតូច បន្ទាប់មកលេខធំ ។

ប្រៀបធៀបអ្វីដែលអ្នកបានឃើញជាមួយអុបសិចទីបទាំងពីរ ។

4. សន្និដ្ឋាន

ក. នៅពេលអ្នករំកិលបន្ទះកញ្ចក់ទៅឆ្វេងឬស្តាំ តើអក្សររំកិលដូចម្តេចដែរ?

ខ. ជាមួយនឹងអុបសិចទីបលេខតូចនិងលេខធំ តើអ្នកឃើញមានការខុសគ្នាដូចម្តេចខ្លះ?

គ. តើអុបសិបទីបណាមួយដែលផ្តល់រូបភាពពិតរបស់សរសៃរអំបោះច្បាស់ជាងគេ ?

ពិសោធន៍ៈ ការធ្វើចំណែកថ្នាក់ស្លឹក

ស្លឹករុ​ក្ខជាតិមានលក្ខណៈពិសេសមួយចំនួនគួរឲ្យកត់សំគាល់ដូចជាៈ

ដាក់រូប

1. វត្ថុបំណងៈ បង្ហាញពីររបៀបធ្វើចំណែកថ្នាក់ស្លឹករុក្ខជាតិ ។

2. សំភារៈ ស្លឹករុក្ខជាតិស្រស់ 10ប្រភេទ (តាមដែលអាចរកបាន) ក្រដាសផ្ទាំងធំ ជ័រកាវ ហ្វឺត ។

3. ដំណើរការ

·           សង្កេតស្លឹករុក្ខជាតិម្តងមួយៗយ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់ ដោយពិនិត្យលើលក្ខណៈប្រហាក់ប្រហែល គ្នាផ្នែកទម្រង់ស្លឹក ការតម្រៀបរបស់ស្លឹក ទ្រនុងស្លឹក និងគែមស្លឹកជាដើម ។

·           ចែកស្លឹករុក្ខជាតិជាពីរក្រុម ដោយផ្អែកលើលក្ខណៈពិសេសរបស់វា (យ៉ាងហោចណាស់លក្ខណៈ មួយដូចគ្នា) ។

·           គូរដ្យាក្រាមហើយធ្វើកំណត់ត្រាពីចំណែកថ្នាក់នៅលើនោះ ។ បិទស្លឹករុក្ខជាតិដោយកាវក្នែរការ ពណ៌នារបស់វា ។

·           ពិនិត្យមើលលក្ខណៈផ្សេងៗទៀតដែលអាចជួយអ្នកឲ្យចែកស្លឹករុក្ខជាតិជាក្រុមតូចៗបន្តទៀត ។ ពណ៌នាលក្ខណៈ ពិសេសនៃក្រុមតូចៗទាំងនេះក្នុងដ្យាក្រាម ហើយបិទស្លឹករុក្ខជាតិនៅខាងក្រោម ការពណ៌នាលក្ខណៈ ពិសេសនៃក្រុមតូចៗទាំងនេះក្នុងដ្យាក្រាម ហើយបិទស្លឹករុក្ខជាតិនៅខាង ក្រោមការពណ៌នានេះ ។ បន្តការពណ៌នាពីលក្ខណៈពិសេសថ្មីៗផ្សេងទៀតនិងបិទស្លឹករុក្ខជាតិ រហូតដល់ក្រុមនីមួយៗនៅសល់ស្លឹកតែមួយ ។

4. សន្និដ្ឋាន

            ពិនិត្យមើលដ្យាក្រាមស្លឹករុក្ខជាតិរបស់មិត្តរូមថ្នាក់ ។ ពិភាក្សាលើកក្រុម លក្ខណៈដែលអ្នកគិត ថាប្រសើរបំផុត ។

ពិសោធន៍ៈ ការសង្កេតប្រូទីសទឹកសាប

1. វត្ថុបំណង

            សង្កេតលក្ខណៈប្រូទីសទឹកសាប ។

2. សំភារៈ

            ទឹកត្រពាំងឬទឹកថ្លុក បំពង់បន្តក់ បន្ទះកញ្ចក់ បន្ទះកញ្ចក់ស្តើង មីក្រូទស្សន៍ ។

3. ដំណើរការ

·         បន្តក់ទឹកត្រពាំងមួយតំណក់ទៅលើបន្ទះកញ្ចក់ ហើយយកបន្ទះកញ្ចក់ស្តើងគ្របពីលើតំណក់ ទឹកនោះថ្នមៗ ។

·         ប្រើអុបសិចទីបលេខតូច ហើយរំកិលចុះឡើងរហូតដល់ឃើញរូបភាពប្រូទីសច្បាស់ ។ បើត្រូវ ការអ្នកអាចប្រើអុបសិចទីបលេខធំដើម្បីពិនិត្យមើល ។

ដាក់រូប

4. សន្និដ្ឋាន

            ចូរគូររូបប្រូទីសទឹកសាបដែលអ្នកមើលឃើញ​។

ពិសោធន៍ៈ ឥទ្ធិពលរបស់ស្ករលើសកម្មភាពដំបែ

1. វត្ថុបំណងៈ សង្កេតពីឥទ្ធិពលរបស់ស្ករលើសកម្មភាពដំបែររួចទាញសេចក្តីសន្និដ្ឋានពីការពិសោធ នោះ ។

2. សំភារៈ ដបជ័រ 4 ប៉ោងប៉ោង4 ហ្វឺក ចង្កឹះ4 ស្ករ ម្សៅដំបែ ឬមេនំបុ័ង ទឹកក្តៅឧណ្ហៗ ។

៣. ដំណើរការ

·                យកហ្វឺតសរសេរលើដបទាំង4: A, B, C, D ។​ បន្ទាប់មកច្រកទឹកក្តៅឧណ្ឌៗ 0.50l ក្នុងដបទាំង 4 ស្មើៗគ្នា ។

·                ដាក់ស្ករក្នុងដប B C និងD ចំនួន25g ។

·                ដាក់ម្សៅដំបែ ចំនួន 6g ក្នុងដប A ។ បន្ទាប់មកយកចង្កឹះកូរឲ្យសព្វ រួចដាក់ប៉ោងប៉ោងលើមាត់ ដបនោះឲ្យបានតឹងណែន ។

·                ធ្វើដូចចំណុចមូលខ្មៅទីបី ចំពោះដបB ហើយដប C ដាក់តំបែរ 50g និងដបD មិនចាំបាច់ដាក់ ម្សៅដំបែទេ ។ រួចដាក់ដបទាំង4ទៅចំកន្លែងមានកម្ពៅក្តៅល្មម ។

·                រយៈពេល5 ម៉ោងក្រោយមកធ្វើការសង្កេត ហើយកត់ត្រានូវលក្ខណៈខុសគ្នារវាងប៉ោងប៉ោងនៅ លើដបទាំង4 ដាក់ក្នុងតារាង ។ ទុកពិសោធន៍នេះរយៈពេល24 ម៉ោងដើម្បីឲ្យឃើញលក្ខណៈខុស គ្នាកាន់តែខ្លាំង ។

ចំណាំៈ ប៉ោងប៉ោងមុននឹងយកទៅដាក់លើមាត់ដប ត្រូវផ្លុំឬទាញឲ្យវែងសិន ។

តារាងទិន្នន័យ
ដប	ការទស្សន៍ទាយ	ការសង្កេត
A: ដំបែសុទ្ធ 6g
B: ដំបែសុទ្ធ 6g និង ស្ករ 25g
C: ដំបែសុទ្ធ 50g និង ស្ករ 25g
B: ស្ករ 25g

ដាក់រូប

4. វិភាគ

            ក. តើប៉ោងប៉ោងណាខ្លះដែលប្រែប្រួលទំហំក្នុងរយៈពេលពិសោធន៍នេះ ។ តើវាប្រែប្រួលយ៉ាង ដូចម្តេច ?

            ខ. ចូរពន្យល់ថា ហេតុអ្វីបានជាដបខ្លះប៉ោងប៉ោងរីកធំ ដបខ្លះទៀតប៉ោងប៉ោងមិនមានការប្រែ ប្រួលទំហំទេ ។

5. សន្និដ្ឋាន

            ក. តើដំបែប្រើប្រាស់អ្វី ជាប្រភពអាហារ?

            ខ. តាមរយៈពិសោធន៍នេះ​ តើអ្នកយល់ដឹងខ្លះអំពីបែប ?

ពិសោធន៍ៈ សង្កេតជាលិកាសរសៃរនាំរបស់រុក្ខជាតិ

1. វត្ថុបំណងៈ

·         សង្កេតជាលិកាសរសៃរនាំរបស់រុក្ខជាតិ

·         បង្ហាញបាច់សរសៃរនាំរបស់រុក្ខជាតិ ។

2. សំភារៈ

            ល័ក្តក្រហម ដបល័រ ទឹក ត្រកួន 1-2 ទង ។

3. ដំណើរការ

·         យកទឹកប្រហែល 50ml និងល័ក្តក្រហមដាក់ក្នុងដបរួចកួរឬក្រឡុករហូតដល់ល័ក្តរលាយអស់។

·         យកត្រកួនដាក់ត្រាំក្នុងទឹកល័ក្តក្រហមនោះ ។

·         ទុករយៈពេល24ម៉ោង ។

·         កាត់ទងត្រកួនរួចសង្កេតជាលិកាសរសៃនាំ ។

ចំណាំៈ គ្រូអាចរៀបចំដំណើរការពិសោធនេះឲ្យបានហើយស្រេចមុនមួយថ្ងៃ ។

ដាក់រូប

4. វិភាគ

            ហេតុអ្វីបានជាសារធាតុខនិជ និងទឹកដែលស្រូបដោយឬសអាចឡើងទៅដល់ស្លឹកបាន ។

5. សន្និដ្ឋាន

            តាមរយៈពិសោធន៍នេះ តើអ្នកសង្កេតឃើញដូចម្តេច ចំពោះការស្រូបទឹកនិសារធាតុខនិជរបស់ រុក្ខជាតិ ?

ពិសោធន៍ៈ ការសង្កេតសរីរាង្គក្នុងរបស់ត្រី

1. វត្ថុបំណងៈ

            សង្កេតមើលសរីរាង្គផ្សេងៗក្នុងសារពាង្គកាយត្រី ។

2. សំភារៈ

            ត្រីក្អែករស់ ក្តារសម្រាប់វះសាច់ កូនកន្ត្រៃវះសាច់ ។

3. ដំណើរការ

·         ពេលប្រើសំភារៈមុតស្រួចត្រូវប្រុងប្រយ័ត្ននិងត្រូវអនុវត្តតាមការណែនាំរបស់គ្រូអ្នក ។

·         យកត្រីដាក់នៅលើក្តារវះសាច់ ។ បន្ទាប់មកយកផ្នែកខាងចុងនៃកូនកន្ត្រៃ ស៊កចូលតាមក្លួអាក់ ហើយកាត់ថ្នមៗពីក្លូអាក់ទៅដល់ផ្នែក គម្របស្រកី (ចំណុច3.3) ។

·         បន្ទាប់មកកាត់ពីក្លូអាក់ទៅកន្លែងខ្សែឆ្នូតចំហៀង រួចបន្តទៅដល់គម្របស្រកី (ចំណុច3.4) ។ ចៀរយកសាច់ត្រីមួយផ្នែកនោះចេញដូចបង្ហាញក្នុងរូប (ចំណុច3.5) ។

ដាក់រូប

4. សន្និដ្ឋាន

            ក. ចូរសង្កេតមើលសរីរាង្គផ្សេងៗរបស់ត្រីដែលអ្នកអាចមើលឃើញក្នុងពេលពិសោធន៍ ។

            ខ. ចូរផ្ទៀងផ្ទាត់សរីរាង្គទាំងនេះជាមួយរូបភាពដែលបង្កាញក្នុងសៀវភៅ

ពិសោធន៍ៈ ការសង្កេតកោសិកាសត្វនិងកោសិការុក្ខជាតិ

1. វត្ថុបំណងៈ - សង្កេតផ្នែកផ្សេងៗរបស់កោសិកានិងធាតុកោសិកា ។

                          - ប្រៀបធៀបកោសិកាសត្វនិងកោសិការុក្ខជាតិ ។

2. សំភារៈ          - មីក្រូទស្សន៍ បន្ទះកញ្ចក់ បន្ទះកាត់កញ្ចក់ស្តើង ឈើចាក់ធ្មេញសំប៉ែត កូនតង្កៀប ចកន្ទុយឆ្កែ ទឹកមេទីឡែន ។

3. ដំណើរការ

ក. កោសិកា

·         យកកូនតង្កៀបដកយកកូនស្លឹកមួយដោយប្រុងប្រយ័ត្ន ចេញពីផ្នែកខាងក្រោមក្បែរត្រួយចក កន្ទុយឆ្កែ ។ ដាក់ស្លឹកទាំងមូលក្នុងតំណក់ទឹកនៅលើបន្ទះកញ្ចក់ ហើយគ្របវាដោយបន្ទះកញ្ចក់ ស្តើង ។

·         ចូរសង្កេតមើលរូបផ្គុំកោសិកានៅក្នុងស្លឹកចកកន្ទុយឆ្កែដោយប្រើអុបសិចទីបលេខតូច បន្ទាប់ មកបង្វិលយកអុចសិចទីបលេខធំដើម្បីមើលឃើញក្លរ៉ូប្រាសច្បាស់ ។ គូររូបកោសិកានេះ ហើយដាក់ចំណងជើងភ្នាសគ្រោង ក្លរ៉ូប្លាស និងផ្នែកផ្សេងៗទៀតដែលអ្នកអាចមើលឃើញ ។

ដាក់រូប

            ខ. កោសិកាសត្វ

·         យកផ្នែកសំប៉ែតនៃឈឺចាក់ធ្មេញ កោសយកកោសិកាផ្នែកខាងក្នុងថ្ពាល់របស់អ្នកថ្នមៗ ។ បន្ទាប់មកយកចុងឈើចាក់ធ្មេញនោះផ្តិតថ្មមៗនៅលើបន្ទះកញ្ចក់

·         បន្ថែមសូលុយស្យុងខៀវមេទីឡែនមួយតំណក់ ហើយរង់ចាំ 1-2 វិនាទី ។ បន្ទាប់មកយកបន្ទះ កញ្ចក់ស្តើងគ្របពីលើថ្នមៗ ។

·         ពិនិត្យមើលកោសិកាក្នុងមីក្រូទស្សន៍ដោយប្រើអុបសិចទីបលេខតូច បន្ទាប់មកលេខធំ ។ ចូរគូរ កោសិកាថ្ពាល់មួយដោយដាក់ចំណងជើងផ្នែកផ្សេងៗនៃកោសិកានេះ ។

ដាក់រូប

4. សន្និដ្ឋានៈ ប្រៀបធៀបកោសិកាទាំងពីរខាងលើ ។

ពិសោធន៍ៈ ដំណើរស្មីសំយោគ

          រស្មើសំយោគ ជាដំណើរដែលរុក្ខជាតិបៃតងនិងសារពាង្គកាយមួយចំនួនប្រើប្រាស់ថាមពលពន្លឺ ដើម្បីសំយោគសារធាតុចិញ្ចឹមសម្រាប់ខ្លួនវា ។ ក្នុងអំឡុងរស្មីសំយោគ ឧស្ម័នកាបូនិច(CO₂) និងទឹក (H₂O) ត្រូវបានបំប្លែងជាឧស្ម័នអុកស៊ីសែន (O₂) និងគ្លុយកូស (C₂ H₁₂ O₆) ។ បន្ទាប់មកគ្លុយកួសបំប្លែង ទៅជាសារធាតុផ្សេងៗដូចជា សែលុយឡូស ប្រតេអ៊ីន លីពីត អាមីដុងជាដើម ។ ដំណើររស្មីសំយោគ អាស្រ័យទៅនឹងកត្តាសំខាន់ៗមួយចំនួន រួមមានអាំងតង់ស៊ីតេពន្លឺ សីតុណ្ហភាព ទឹក ដង់ស៊ីតេឧស្ម័ន ការបូនិច ។

1. វត្ថុបំណងៈ សង្កេតល្បឿនរស្មីសំយោគអាស្រ័យទៅនឹងអាំងតង់ស៊ីតេពន្លឺ ។

2. សំភារៈ ពិលប្រើថ្មបី កូនសារាយឬចកកន្ទុយឆ្កែ កន្ត្រៃ បន្ទាត់ នាឡិកា ដបជ័រថ្លា(ឬបំពង់ កែវ) ទឹក ។

3. ដំណើការ

ដាក់រូប

ចំណាំៈ រាល់ចម្ងាយនីមួយៗពីរដបជ័រថ្លា ត្រូវរាប់ពពុះទឹកឲ្យបាន 2 ដង ក្នុង1 ដង មាន1នាទីបន្ទាប់មក ធ្វើមធ្យមភាគ ។

4. លទ្ធផល

            ក. ធ្វើតារាងលទ្ធផលតាមរយៈការពិសោធសង្កេត ។

ល-រ	ចម្ងាយក្រិត ពីដបជ័រ	ចំនួនពពុះទឹក លើកទី 1/1 នាទី	ចំនួនពពុះទឹក លើកទី 2/1 នាទី	មធ្យមភាគពពុះទឹក
1	5cm
2	10cm
3	20cm

ខ. សង់ដ្យាក្រាមដោយយកទិន្នន័យតារាងមកអនុវត្ត ។

ដាក់រូប

5. សន្និដ្ឋាន

ក. ពេលចម្ងាយពន្លឺកាន់តែឆ្ងាយ តើអ្នកឃើញចំនួនពពុះទឹកមានការប្រែប្រួលដែរឬទេ ?

តើវាបណ្តាលមកពីមូលហេតុអ្វី?

ខ. ពេលពពុះទឹកកើនឡើងនិងថយចុះ តើវាមានន័យដូចម្តេចដែរ ?

គ. ហេតុអ្វីបានជារុក្ខជាតិត្រូវការទឹកជាចាំបាច់?

ពិសោធន៍ៈ ដង្ហើម

          ដង្ហើមកោសិកា ជាដំណើរការដែលកោសិកាទទួលបានថាមពលពីការបំបែកម៉ូលេគុលគ្លុយ កូសនៅក្នុងកោសិកា ។ ផលិតផលនៃដង្ហើមកោសិកាគឺ ឧស្ម័នកាបូនិចនិងទឹក ។ ដើម្បីបង្ហាញវត្តមាន ឧស្ម័នកាបូនិចដែលត្រូវបានផលិត អ្នកត្រូវប្រើទឹកកំបោរថ្លាជាសារធាតុបង្អុលបង្ហាញ ។

1. វត្ថុបំណងៈ បង្ហាញអត្តសញ្ញាណឧស្ម័នកាបូនិចក្នុងដំណើរដង្ហើមកោសិកា ។

2. សំភារៈ កំបោរស ទឹក កែវជ័រឬដបជ័រថា្ល សន្លឹកក្រដាសអាលុយមីញ៉ូម ស្លឹករុក្ខជាតិ ។

3. ដំណើរការ

ការរូបភាព

4. លទ្ធផល

            ចូរធ្វើតារាងសង្កេតលទ្ធផលទឹកកំបោរក្នុងដបទាំង4 ។

លក្ខណៈទឹកកំបោរ	ដបជ័រទី1	ដប់ជ័រទី2	ដបជ័រទី3	ដបជ័រទី 4 (រុំAL)
ថ្លា
ល្អក់

5. សន្និដ្ឋាន

1. តើទឹកកំបោរក្នុងដបជ័រទាំង4 មានលក្ខណៈខុសគ្នាដូចម្តេច ?

2. ហេតុអ្វីបានជាដបជ័រខ្លះមានទឹកកំបោរថ្លា ខ្លះទៀតទឹកកំបោរល្អក់? ចូរពន្យល់?

3. ហេតុអ្វីបានជាអ្នកចាំបាច់ផ្លុំខ្យល់ចូលក្នុងដបជ័រទី2 ទី3 និងទី4?

4. ហេតុអ្វីបានជាអ្នករុំសន្លឹកអាលុយមីញ៉ូមលើដបទី4 ?

ពិសោធន៍ៈ សង្កេតសាច់ដុំនិងឆ្អឹងស្លាបមាន់

1. ​វត្ថុបំណង

            សង្កេតលក្ខណៈរបស់ឆ្អឹងស្លាបមាន់ និងបង្ហាញពីរបៀបភ្ជាប់គ្នារវាងសាច់ដុំ និងឆ្អឹង ។

2. ​សំភារៈ

            ស្លាបមាន់ស្រស់ ក្តារសម្រាប់វះសាច់ កូនកន្ត្រៃ ដង្កៀប ក្រដាសជូតមាត់ ។

3. ​ដំណើរការ

·         ប្រយ័ត្នពេលអ្នកប្រើសំភារៈមុតស្រួច ត្រូវមានការប្រុងប្រយ័ត្នហើយអនុវត្តតាមការណែនាំរបស់ គ្រូអ្នក ។

·         លាងស្លាបមាន់ បន្ទាប់មកជូតវាឲ្យស្ងួតទឹកជាមួយក្រដាសជូតរមាត់ ហើយដាក់វាលើក្តារវះ សាច់ ។

·         លាតសន្ធឹងស្លាបមាន់ ។ យកឡាមស្បែកមាន់ត្រង់គែមស្លាប(រូបទី 1) ។ បន្ទាប់មកប្រើឡាម ចៀរស្បែកមាន់​ចេញពីសាច់ដុំដោយប្រុងប្រយ័ត្ន(រូបទី2) ។

·         សង្កេតមើលទម្រង់សាច់ដុំស្លាបមាន់ ពិនិត្យសរសៃរពួរ ព្រមទាំងកត់ចំណាំទីតាំងដែលសាច់ដុំ  ភ្ជាប់ទៅនឹងឆ្អឹងផ្សេងៗ ។ ទាញសាច់ដុំកំភួនដៃមាន់ ដើម្បីពិនិត្យមើលចលនារបស់ប្រអប់ដៃ ។

·         កាត់សាច់ដុំចេញពីឆ្អឹង ។ សង្កេតមើលឆ្អឹងដើមដៃ កំភួនដៃ (ឆ្អឹងស្លាបមាន់) ព្រមទាំងកន្លែង ដែលឆ្អឹងភ្ជាប់ជាមួយគ្នានៅត្រង់សន្លាក់ ពិនិត្យមើលសរសៃរចំណង ។ ធ្វើចលនាឆ្អឹងមាន់ហើយ សង្កេតមើលពីររបៀបធ្វើការរបស់សន្លាក់ ។

·         ប្រយ័ត្នពេលបញ្ចប់ការងារ ត្រូវលាងដៃនឹងសាប៊ូឲ្យស្អាតព្រមទាំងសំអាតកន្លែងធ្វើការងារផង។

ដាក់រូប

4. លទ្ធផល

            ច សរសៃរពួរនិងឆ្អឹងដែលអ្នកបានអង្កេត ។

5. សន្និដ្ឋាន

            ក. តើសាច់ដុំនិងសរសៃរពូរមានលក្ខណៈខុសគ្នាដូចម្តេច ?

            ខ. តើទម្រង់របស់សរសៃរពួរមានទំនាក់ទំនងដូចម្តេចជាមួយនាទីរបស់វា?

            គ. តើសាច់ដុំនីមួយៗភ្ជាប់ជាមួយឆ្អឹងប៉ុន្មាន? ហេតុអ្វី? តើវាជាប្រភេទសាច់ដុំអ្វី ?

ពិសោធន៍ៈ ជីកំប៉ុស្តទឹក

1. ​វត្ថុបំណង

ផលិតជីកំប៉ុស្តទឹក និង ប្រើប្រាស់ជីលើដំណាំផ្សេងៗ ។

3. ​សំភារ:

            លាមកសត្វ (មាន់ ទា ប្រជៀវ......) ស្លឹករុក្ខជាតិដែលមានឬសជ្រៅ ហើយក្លិនខ្លាំងដូចជា ទន្ទ្រា ខែត្រ កន្ទ្រាកព្រៃឬស្លឹកឈើពពួកកូរដូចជា ស្លឹកអង្កាញ់ ក្ទម្ពទេស អង្គាដី.........កូនពាងស្ករឬធុងសាំង បាវមួយនិងដុំថ្មមួយដុំ ឈើវែងមួយ គម្របពាងធ្វើអំពីឈើ ។

4. ​ដំណើរការ

ក. របៀបធ្វើ

·                ច្រកស្លឹកឈើនិងលាមកចូលក្នុងបាវដោយវាស់បរិមាណឲ្យបានច្បាស់លាល់ ។

·                ដាក់បាវច្រកជីនេះទៅក្នុងពាងរួចដាក់ដុំថ្មសង្កត់ពីលើ ។

·                ចាក់ទឹកចូលក្នុងពាង ដោយចំណុះទឹកស្មើនឹង 20 ដងនៃចំណុះជី(ឧទាហរណ៍ ប្រសិនបើយើង ច្រកជីមួយប៉ោតចូលក្នុងបាវ យើងត្រូវប្រើទឹក 20ប៉ាតចាក់ចូលទៅក្នុងពាង) ។ បន្ទាប់មកយក គម្របពាងធ្វើអំពីឈើ គ្របពាងឲ្យបានជិតល្អ ។

ដាក់រូបចូល

ខ. របៀបថែរក្សា

·                     ត្រូវគ្របពាងជីឲ្យបានល្អ ដើម្បីការពារកុំឲ្យរុយពងដាក់និងជះក្លិនស្អុយចេញមកក្រៅ ។

·                     ត្រូវកូរជីរៀងរាល់ថ្ងៃ មួយថ្ងៃកូរពីរដង ។ ក្នុងមួយដងកូរឲ្យបានប្រហែលប្រាំនាទី​ហើយកួរបង្វិល ទៅបង្វិលមក​ ។ ការកូរនេះនាំឲ្យខ្យល់អុកស៊ីសែន (O₂) ចូលក្នុងទឹកដើម្បីបង្កលក្ខខណ្ឌឲ្យមីក្រូ សារពាង្គកាយដែលរស់នៅត្រូវការអុកស៊ីសែន (O₂) មានសកម្មភាពខ្លាំង ។ បើយើងមិនកួរជី នេះទេនោះនឹងសម្បូរដោយមេរោគមិនត្រូវការខ្យល់ ។

·                     រយៈពេលមីអាទិត្យ ជីលែងមានក្លិនស្អុយ ។ យើងអាចប្រើវាបាន ។ ជីនេះអារក្សាទុកបានមួយ​ខែទៀត តែត្រូវទុកក្នុងម្លប់ ។ ជៀសវាងកុំបន្ថែមវត្ថុធាតុដើម ត្រូវប្រើវាឲ្យអស់ហើយធ្វើថ្មីម្តង ទៀត ។

គ. របៀបស្រោច

·                     ជី 1L សម្រាប់ស្រោចលើផ្ទៃដី 1m²

·                     លាយជីជាមួយទឹកធម្មតាក្នុងចំណុះស្មើគ្នាសម្រាប់ស្រោចលើដំណាំផ្ទាល់ក្នុងមួយសប្តាហ៍ ម្តងៗ។

·                     ស្រោពី 2-3 ដងក្នុងមួយសប្តាហ៍ចំពោះដំណាំដែលជួបបញ្ហាជីជាតិខ្លាំង ។

·                     ដំណាក់កាលសំខាន់សម្រាប់ប្រើជីទឹកមានៈ

-          ពេលកូនដំណាំកំពុងលូតលាស់

-          មុនពេលដំណាំចេញផ្កា

-          ពេលដំណាំលេចចេញរោគសញ្ញាប្លែកៗ ។ ឧទាហរណ៍ ស្លឹកប្តូរពណ៌ឬដំណាំបង្ហាញរោគ សញ្ញាខ្វះជីជាតិ ។

4. សន្និដ្ឋាន

            តាមរយៈការពិសោធនេះ តើអ្នកយល់ឃើញថាជីកំប៉ុស្តគោក និងជីកំប៉ុស្តទឹក មួយណាងាយធ្វើ ជាងគេ ?

ពិសោធន៍ៈ ការបន្តពូជរុក្ខជាតិដោយវិធីតមែក

1. វត្ថុបំណង

            អនុវត្តការតមែករបស់ដើមកុលាប ។

2. សំភារៈ

            ការបិតតូច ប្លាស្ទិចឬកំណាត់កៅស៊ូ ដើមផ្កាកុលាពីរដើមមានពូជខុសគ្នា ក្រដាសកាតុងក្រាស់ សម្រាប់កត់ឈ្មោះ ពូជ ខែ ឆ្នាំ និងកន្លែងតមែក ។

3. ដំណើរការ

            ក.ជ្រើសរើស

·           ការជ្រើសរើសដើមទម្រសម្រាប់តមែក ។

-          ដើមរឹងប៉ឹងល្អ គ្មានជំងឺ និងសត្វល្អិតចង្រៃយកយាយី ។

-          អាយុមិនចាស់ឬ មិនខ្ចីពេក ។

-          ដើមមានទំហំប្រហាក់ប្រហែលគ្នានឹងមែកពូជល្អឬមានទំហំប៉ុនគ្នាកាន់តែប្រសើរ ។

·         ការជ្រើសរើសមែកពូជល្អសម្រាប់តមែក ។

-          មែកត្រង់ រឹងប៉ឹង និងលូតលាស់ល្អ ។

-          ជ្រើសរើសចុងត្រួយឲ្យមានទំហំពាក់កណ្តាលនៃគល់របស់មែក ព្រោះចុងត្រួយលូតលាស់ លឿនជាងគល់មែក ។

-          មែកមានភ្នែកត្រួយឬភ្នែកខាងរឹងប៉ឹង ហើយលេចចេញពន្លកឡើងច្បាស់ ។

-          មានទំហំប្រហាក់ប្រហែលឬទំហំប៉ុនដើមទម្រ ។

·         របៀបធ្វើ

ដាក់រូប

-          ប្រើកាំបិតមុត ដើម្បីចិតមែកដើមទម្ររាងជាឡូហ៍ដែលមានប្រវែងប្រហែលពីរធ្នាប់ ។

-          ត្រៀមត្រួយនៃមែកពូជល្អ (ពូជដែលចង់បាន) ដោយក្តិចស្លឹកចេញ ។ ប្រើកាំបិតមុខចិតចែក បញ្ឆិតចុះឲ្យសមល្មមជាមួយស្នាមចិតរបស់ដើមទម្រ ។

-          យកត្រួយពូជល្អមកស៊កក្នុងដើមទម្រដែលត្រៀមជាស្រេចនោះ ។ ក្នុងពេលធ្វើគួរត្រូចៀសវាង ពីការប៉ះទង្គិចឬកកិតដែលធ្វើឲ្យខូចនិងរលាត់មុខកាត់ ។ លក្ខណៈទាំងនោះអាចធ្វើឲ្យមុខកាត់ ទាំងពីរជាប់គ្នាមិនបានល្អ ។

-          បន្ទាប់ពីស៊កត្រួយហើយ ប្រើប្លាស្ទិចរុំឲ្យណែន ។ ត្រូវរុំពីក្រោមឡើងលើ ដើម្បីការពារកុំឲ្យទឹក ចូលដែលអាចធ្វើឲ្យខូចខាតបាន ។ ពី ៣០ ទៅ ៤៥ថ្ងៃ បើស្នាមតភ្ជាប់រវាងមែកពូជល្អ និងដើម ទម្របានល្អហើយ ទើបគេស្រាយប្លាស្ទិចនោះចេញ ។

4. សន្និដ្ឋាន

            តាមរយៈពិសោធន៍ តើអ្នកសង្កេតឃើញថា​ ការភ្ជាប់មែកមានសារៈសំខាន់ដូចម្តេច ?

Posted in: Summary